W wyniku rozporządzenia Komisji Europejskiej, wiele składników tuszy do tatuażu i makijażu permanentnego zostało uznanych za niedozwolone w krajach Unii Europejskiej.

By chronić obywateli UE, od 4 stycznia 2022 r. na mocy rozporządzenia w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) ograniczono stosowanie tysięcy niebezpiecznych chemikaliów używanych w tuszach do tatuażu i makijażu permanentnego.

Ograniczenie to ma na celu osiągnięcie zharmonizowanego wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzkiego i swobodnego przepływu towarów w UE oraz zapewnienie, że obywatele UE są jednakowo chronieni, niezależnie od kraju, w którym wykonują tatuaż oraz od tego, czy tusz jest wytwarzany w UE, czy importowany.

Unijni urzędnicy przypominają, że tusze do tatuażu i makijażu permanentnego są mieszaniną kilku związków chemicznych. Wprowadzone ograniczenie dotyczy chemikaliów powodujących nowotwory lub mutacje genetyczne i chemikaliów działających szkodliwie na rozrodczość, a także m.in substancji działających uczulająco bądź drażniąco na skórę. Celem tego działania nie jest zakazanie tatuowania się, ale sprawienie, by stosowane do tatuowania i wykonywania makijażu permanentnego barwniki były bezpieczniejsze.

Oczekuje się, że dzięki wprowadzeniu tego ograniczenia przewlekłe reakcje alergiczne i inne reakcje zapalne skóry z powodu tatuaży i makijażu permanentnego będą występowały z mniejszą częstością. Może także zmniejszyć się częstość występowania poważniejszych działań — takich jak nowotwory, uszkodzenia DNA lub układu rozrodczego — potencjalnie wynikających z działania związków chemicznych stosowanych w tuszach.

Nowe ograniczenie wymaga również, aby mieszaniny przeznaczone do tatuowania i wykonywania makijażu permanentnego miały specjalne oznakowanie („Mieszanina przeznaczona do stosowania w tatuażach lub makijażu permanentnym”) wraz z dodatkowymi ostrzeżeniami, jeżeli to konieczne oraz posiadały na etykiecie wykaz składników. Klient ma prawo zażądać pokazania etykiety stosowanego produktu.

Skąd taka decyzja?

W 2015 r. Komisja Europejska zwróciła się do Europejskiej Agencji Chemikaliów (ECHA) o przeprowadzenie oceny zagrożeń zdrowotnych powodowanych przez chemikalia występujące w tuszach do tatuażu i makijażu permanentnego oraz o zbadanie kwestii konieczności wprowadzenia obowiązującego w całej UE ograniczenia ich stosowania. ECHA przeprowadziła taką ocenę we współpracy z urzędami z Danii, Norwegii i Włoch. Prace wsparły też urzędy niemieckie.

Analizą objęto chemikalia, które są stosowane w tuszach do tatuażu i makijażu permanentnego, co do których wiadomo, że mogą być niebezpieczne dla zdrowia ludzi. Szczególną uwagę poświęcono substancjom chemicznym, które są rakotwórcze, mutagenne lub działające szkodliwie na rozrodczość (CMR), które działają uczulająco, drażniąco lub żrąco na skórę, które mają działanie żrące lub uszkadzające wzrok, metalom oraz innym substancjom ujętym w rezolucji Rady Europy dotyczącej wymagań i kryteriów dotyczących bezpieczeństwa tatuaży i makijażu permanentnego.

Urzędy oceniły zagrożenia zdrowotne związane z tymi chemikaliami oraz zbadały możliwość stosowania bezpieczniejszych zamienników. Zweryfikowały też społeczno-ekonomiczne aspekty ograniczenia ich stosowania, uwzględniając wpływ ograniczenia na wytwarzanie i zatrudnienie w sektorze usług.

W październiku 2017 r. Komitetowi ds. Oceny Ryzyka (RAC) i Komitetowi ds. Analiz Społeczno-Ekonomicznych (SEAC) przekazano do oceny wniosek o ograniczenie. Szeroko zakrojone konsultacje w sprawie wniosku prowadzono od grudnia 2017 r. do czerwca 2018 r. Następnie od grudnia 2018 r. do lutego 2019 r. prowadzono konsultacje w sprawie projektu końcowej opinii SEAC.

Opinie komitetów

Skonsolidowana opinia RAC i SEAC została przekazana do Komisji Europejskiej w czerwcu 2019 r. RAC analizował zagrożenia dla zdrowia ludzi związane z chemikaliami, oceniając dostępne dowody naukowe dotyczące zagrożeń i ryzyka związanych z substancjami wymienionymi we wniosku. SEAC oceniał korzyści dla zdrowia ludzi wynikające z tego wniosku, a także powiązane z tym koszty i inne społeczno-ekonomiczne skutki.

Oba komitety wspólnie stwierdziły, że po wprowadzeniu kilku zmian wniosek o ograniczenie będzie najwłaściwszym środkiem umożliwiającym kontrolowanie na poziomie UE ryzyka związanego z niebezpiecznymi chemikaliami występującymi w tuszach do tatuażu i makijażu permanentnego.

RAC ocenił także, czy w przypadku pewnych pigmentów i barwników zasadne jest wprowadzanie zaproponowanego ograniczenia. Komitet stwierdził, że nie można wykluczyć ryzyka nowotworów ani innych negatywnych skutków dla zdrowia. RAC zauważył, że informacje uzyskane podczas konsultacji wskazują na to, że w tym czasie bezpieczniejsze i odpowiednie technicznie zamienniki były niedostępne jedynie w przypadku dwóch barwników, tj. pigmentu niebieskiego 15:3 i pigmentu zielonego 7. SEAC rozważył społeczno-ekonomiczne skutki ograniczenia stosowania tych dwóch pigmentów oraz zalecił przeznaczenie dodatkowego czasu na umożliwienie branży znalezienia i przejścia na stosowanie odpowiednich, bezpieczniejszych zamienników.

Ogólnie SEAC stwierdził, że ograniczenie nie będzie miało znacznie negatywnego wpływu ekonomicznego na łańcuchy dostaw ani nie doprowadzi do znacznego wzrostu cen dla konsumentów. Komitet zgodził się też, że ograniczenie zmniejszy ryzyko wprowadzenia niewłaściwych zamienników.

Oba komitety były zdania, że zaproponowany 12-miesięczny okres przejściowy to wystarczający czas na dostosowanie swoich działań przez zainteresowane podmioty.

Ograniczenie uzyskało poparcie państw członkowskich w lipcu 2020 r. i zostało przyjęte przez Komisję w grudniu 2020 r. Nowe przepisy obowiązują na obszarze UE/EOG od 4 stycznia 2022 r., a w przypadku pigmentu niebieskiego 15:3 i pigmentu zielonego 7, w przypadku których Komisja i państwa członkowskie wyraziły zgodę na 24-miesięczny okres przejściowy — od 4 stycznia 2023 r.

Tatuaże stanowią popularną formę ozdabiania ciała — ma je co najmniej 12% Europejczyków. W grupie wiekowej 18–35 lat tatuaż może mieć nawet dwa razy więcej osób.


Źródło: Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu | Europejska Agencja Chemikaliów, https://echa.europa.eu/pl/home