Obecnie leczenie raka w dużej mierze opiera się na uogólnionych programach, takich jak chemioterapia czy radioterapia. Duże europejskie konsorcjum ma nadzieję, że dzięki podejściu opartemu na biologii systemów uda się opracować spersonalizowane strategie leczenia czerniaka - poinformował Unijny Serwis Informacyjny Badań i Rozwoju (CORDIS).

W sfinansowanym przez UE projekcie MEL-PLEX, realizowanym w ramach programu Maria Skłodowska-Curie, wzięło udział 11 beneficjentów oraz 7 organizacji partnerskich z 11 krajów. Celem było zbadanie ścieżek sygnałowych czerniaka związanych z chorobą. „Chodziło o to, by opracować biomedyczne i obliczeniowe podejścia naukowe, które znacząco wykraczają poza obecne osiągnięcia, aby móc badać czerniaka”, wyjaśnia kierownik programu, dr Isabela Aparicio.

Dzięki badaniom interdyscyplinarnym partnerzy wykorzystali wiedzę na temat molekuł i mechanizmów początków czerniaka, by opracować i zweryfikować modele postępu choroby, prognoz oraz reagowania na obecne i nowatorskie opcje leczenia. Projekt podzielono na dwie części: MEL-TARGET oraz MEL-MARK. W ramach tych części przetestowano nowatorskie leki eksperymentalne oraz wykryto biomarkery choroby.

W części MEL-TARGET naukowcy skupili się na lekach, które aktywują receptory śmierci i blokują kinazy sprzyjające przetrwaniu bądź receptory czynnika wzrostu. Łącząc podejście biologiczne, biochemiczne i matematyczne, odszyfrowali działanie leku i docelowe szlaki. Ponadto, dzięki modelowaniu strategii, mogli oni przewidywać reakcje komórek na leki. „Narzędzia te można wykorzystać w przyszłości w celu stratyfikacji pacjentów i podejmowania decyzji dotyczących leczenia”, kontynuuje dr Aparicio.

W części MEL-MARK badacze rozpoznali i zweryfikowali biomarkery powiązane z postępem choroby, które można wykorzystać w celu ulepszenia prognozowania i stratyfikacji pacjentów. Zyskano ważną wiedzę dotyczącą mechanizmów odporności na leki oraz roli mikrośrodowiska guza w skuteczności leczenia. Co ciekawe, rozpoznano pewne fizjologiczne parametry, które zdają się ograniczać jakość i skuteczność leczenia czerniaka. Oprócz modeli procesów chorobowych biomarkery te pomogą przewidywać postęp czerniaka i reakcję na leczenie.

Wyznaczanie ścieżki dla przyszłych badań nad czerniakiem

Ustalenie sieci regulacyjnych, które sprzyjają pojawieniu się czerniaka i postępowi choroby, jest najważniejsze dla zrozumienia karcynogenezy oraz opracowania nowatorskich strategii interwencyjnych. Takimi przyszłymi wysiłkami zajmą się badacze przeszkoleni w zakresie najnowocześniejszych technologii, które umożliwią realizację projektów interdyscyplinarnych.

Z uwagi na ten fakt duża część projektu MEL-PLEX koncentrowała się na szkoleniu naukowców na początku kariery (ESR) z zakresu nietypowego środowiska w biologii systemów translacyjnych oraz medycynie systemów nowotworu. Partnerzy zorganizowali program szkolenia obejmujący podstawowe umiejętności, które można przekazać dalej, a także umiejętności specjalistyczne z zakresu różnych dziedzin badań. Program obejmował szkolenia przeprowadzane w całej sieci, praktyczne warsztaty techniczne oraz interaktywne szkolenia z umiejętności miękkich.

Przeszkolenie ESR tak, by mogli stawić czoła złożonym wyzwaniom współczesnych i przyszłych badań interdyscyplinarnych, znacząco zwiększy ich szanse na zatrudnienie oraz możliwości robienia kariery. „Niezbędne było zaprezentowanie badaczom MEL-PLEX, jak wygląda mobilność i praca w wielu sektorach. Dlatego też otrzymali oni zróżnicowane zadania i znaleźli się w różnych środowiskach kulturowych”, podkreśla dr Aparicio.

Ogólnie rzecz biorąc, projekt MEL-PLEX stał się źródłem podstawowej wiedzy na temat sygnalizacji czerniaka oraz oceny nowych leków i związanych z nimi celów, a także pomógł usprawnić opracowywanie prognoz dla pacjentów oraz samo leczenie. Co ważne, projekt podłożył fundamenty pod współpracę naukową w zakresie badań nad czerniakiem, które potrwają dłużej niż sam projekt. Rozszerzona współpraca pomiędzy naukowcami a kluczowymi partnerami z sektora prywatnego umożliwiła wykorzystanie wyników oraz znalezienie atrakcyjnych opcji rozwoju kariery dla osób szkolonych w projekcie MEL-PLEX.

© Unia Europejska, [2019] | źródło: CORDIS