Proste, bezpieczne i tanie badanie krwi może pozwolić na wykrycie wczesnych stadiów choroby Alzheimera i przyspieszyć proces stawiania prawidłowej diagnozy.

Współcześnie wykorzystywane metody diagnozowania choroby Alzheimera są kosztowne, uciążliwe, inwazyjne i czasochłonne. Wykorzystanie w diagnostyce tego schorzenia badań pobranych próbek krwi będzie stanowiło kluczową zmianę dla pacjentów, którzy dzięki temu będą w stanie wcześniej wdrożyć odpowiednie zmiany w stylu życia, aby złagodzić skutki choroby na jej wcześniejszym stadium rozwoju.

Już sama świadomość choroby może pomóc pacjentowi w określeniu priorytetów oraz planowaniu dalszych działań. Odpowiednim rozwiązaniem, które dostarczy lekarzom cennych informacji na temat zaawansowania choroby, może być nowatorskie badanie krwi opracowane przez zespół finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu VERDAD.

Na rynku pojawiają się nowe metody immunoterapii stosowane w leczeniu choroby Alzheimera, jednak niektóre z nich mogą wywoływać działania niepożądane. „Spodziewamy się, że nasze badanie krwi pomoże lekarzom w ustaleniu, którzy pacjenci będą szczególnie narażeni na wystąpienie takich działań niepożądanych,” wyjaśnia Håkon Sæterøy, dyrektor generalny firmy Pre Diagnostics odpowiedzialnej za realizację unijnego projektu VERDAD.

Nowy sposób badania beta-amyloidów

Opracowane w ramach projektu VERDAD badanie krwi pozwala na uzyskanie informacji dotyczących kluczowych cech metabolizmu beta-amyloidu (Aβ), które stanowią niezwykle ważny czynnik w przebiegu choroby Alzheimera.

„Nasze nowatorskie badanie krwi pozwala na sprawdzenie procesu usuwania beta-amyloidu z komórek. Ten neurotoksyczny produkt metabolizmu jest powszechnie uznawany za jeden z wczesnych czynników rozpoczynających kaskadę neurodegeneracyjną w przebiegu choroby Alzheimera,” wyjaśnia Sæterøy.

Badanie metabolizmu Aβ pozwala na uzyskanie wglądu w postępy choroby w czasie i oferuje lekarzom nowy sposób oceny wpływu leków na stan mózgu pacjenta.

„Pierwsze zmiany w metabolizmie beta-amyloidu pojawiają się wiele lat przed wystąpieniem objawów klinicznych u pacjentów. Opracowane przez nasz zespół wygodne badanie oparte na biomarkerach występujących we krwi pacjenta pozwala na określenie stanu tego neurodegeneracyjnego procesu biochemicznego”.

Ze względu na fakt, że proces metabolizmu beta-amyloidu jest mierzony wewnątrzkomórkowo w monocytach występujących we krwi, można uniknąć zakłóceń pochodzących z otaczających komórek krwi oraz ich otoczenia. „Pozwala to wyeliminować pewne ograniczenia, które charakteryzują podejścia wykorzystywane obecnie do wykrywania biomarkerów wskazujących na chorobę Alzheimera”, zauważa Sæterøy.

To właśnie nowatorskie i wyjątkowe wykorzystanie monocytów jako materiału badawczego pozwala na wewnątrzkomórkowe pomiary biomarkerów w próbce o niewielkiej objętości. Połączenie tej techniki z ultraczułym cyfrowym testem immunologicznym umożliwia znacznie wcześniejsze wykrycie choroby.

Postępy w dziedzinie analiz

Próbki krwi mogą być pobierane w normalny sposób, a następnie przesyłane w celu wykonania analizy do centralnego laboratorium.

Komórki docelowe są oczyszczane metodą izolacji pozytywnej przy pomocy selektywnych przeciwciał skierowanych swoiście przeciwko monocytom z wykorzystaniem kulek paramagnetycznych.

Umieszczenie próbki na magnesie powoduje oddzielenie monocytów związanych z kulkami od pozostałej zawartości próbki. Przed rozpoczęciem analizy błony komórkowe są rozkładane, aby odsłonić zawartość komórek na potrzeby badania.

„Nasza nowa metoda ekstrakcji monocytów wiąże się z koniecznością wysłania próbek do naszego laboratorium lub do laboratorium partnerskiego – między innymi na terenie Stanów Zjednoczonych. Obecnie planujemy samodzielnie zaspokajać potrzeby rynku skandynawskiego, a jednocześnie aktywnie poszukujemy laboratoriów partnerskich, które chcą prowadzić tego rodzaju działalność na rynkach w Europie oraz w Stanach Zjednoczonych”, dodaje Sæterøy.

Zespół projektu nawiązał współpracę ze Szpitalem Uniwersyteckim Akershus (Ahus) oraz innymi norweskimi szpitalami, które dostarczyły próbki krwi na potrzeby badań klinicznych.

„Nasze badania są obecnie stosowane w szpitalu Ahus oraz przez jego partnerów klinicznych w ramach trwających i planowanych badań klinicznych związanych z chorobą Alzheimera jako narzędzia wykorzystywane wyłącznie w celach badawczych”.

W nadchodzących 12 miesiącach zespół zamierza skupić się na gromadzeniu danych klinicznych na potrzeby dalszych badań opartych na dodatkowych próbkach krwi przekazanych przez partnerów. Planowane jest także udostępnienie danych i wyników potencjalnym licencjobiorcom i klientom.

„Osiągnięcie tego przełomu kosztowało nas sześć lat ciężkiej pracy. Wykrycie po raz pierwszy niewielkich peptydów beta-amyloidu w monocytach było niezwykle ekscytującym momentem. Teraz możemy przejść do kolejnego etapu prac – optymalizacji naszych badań, weryfikacji ich skuteczności klinicznej oraz uzyskania znaku CE".

© Unia Europejska, [2022] | źródło: CORDIS