Wykrywanie chorób siatkówki oka stanowi duże wyzwanie, dlatego wiele z nich nigdy nie zostaje zdiagnozowanych. Teraz, dzięki nowej technologii obrazowania, możliwe będzie dokładne i wczesne rozpoznanie chorób siatkówki, co potencjalnie poprawi jakość życia milionów pacjentów.

Siatkówka – błona sensoryczna, która znajduje się z tyłu oka i wykrywa światło – ma kluczowe znaczenie dla ostrości widzenia.

Choroby siatkówki, w tym zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem oraz retinopatia cukrzycowa, stanowią główne przyczyny zaburzeń widzenia i ślepoty, a przy tym mogą poważnie wpływać na jakość życia pacjentów.

„Z uwagi na starzenie się populacji, liczba pacjentów dotkniętych chorobami siatkówki podwoi się w ciągu kolejnych 40 lat”, mówi koordynator projektu MERLIN, Xavier Levecq, dyrektor ds. technicznych francuskiej firmy Imagine Eyes.

„Jasną stroną tego problemu jest coraz większa dostępność nowych, skutecznych metod leczenia”.

Niestety wciąż duża liczba pacjentów pozostaje niezdiagnozowana. Jednym z powodów tego stanu rzeczy są ograniczone możliwości rozpoznawania najdrobniejszych szczegółów siatkówki oka przez najnowocześniejsze urządzenia do obrazowania.

To oznacza, że wiele chorób może całymi latami rozwijać się „po cichu”, powodując olbrzymie szkody w obrębie komórek siatkówki.

Doskonalsze obrazowanie siatkówki

Zespół projektu MERLIN podjął się rozwiązania tego problemu, pracując nad udoskonaleniem technik obrazowania siatkówki. „Naszą ambicją było opracowanie nowego urządzenia do obrazowania siatkówki, które spełniałoby dotąd niezaspokojone potrzeby kliniczne”, wyjaśnia Levecq.

„Po pierwsze, chcieliśmy stworzyć lekarzom możliwość rozpoczęcia leczenia pacjentów zanim dojdzie u nich do nieodwracalnej utraty wzroku. Ma im w tym pomóc technologia obrazowania wykrywająca wczesne, mikroskopijne oznaki choroby siatkówki”.

Drugim celem badaczy było opracowanie przyrządu do pomiaru mikroskopijnych zmian uszkodzenia siatkówki na przestrzeni czasu jako rozwiązania, które skróci czas trwania badań nad lekami.

„Wreszcie chcieliśmy stworzyć solidne podstawy do opracowania personalizowanego podejścia terapeutycznego, wykorzystując do tego celu kompleksowe informacje diagnostyczne na poziomie komórkowym siatkówki”, dodaje Levecq.

Aby osiągnąć te cele, zespół projektu MERLIN wykorzystał ustalenia z wcześniejszego projektu o nazwie FAMOS, w ramach którego powstało prototypowe urządzenie do trójwymiarowego obrazowania siatkówki w skali komórkowej. Badacze z projektu MERLIN zdecydowali się udoskonalić dokładność tego rozwiązania i pomóc w jego komercjalizacji.

Cel ten udało się osiągnąć dzięki połączeniu: skaningowego oftalmoskopu laserowego, który wykonuje zdjęcia siatkówki z dużą prędkością, technologii optycznej koherentnej tomografii (ang. optical coherence tomography, OCT), która pozyskuje szczegółowe informacje na temat poszczególnych warstw siatkówki oraz technologii angiografii OCT, która umożliwia trójwymiarowe analizowanie naczyń siatkówki.

„Te trzy metody obrazowania mogą być stosowane w różnych skalach”, twierdzi badacz.

„Nasze urządzenie zapewnia szeroki ogląd siatkówki, jednocześnie wykrywając uszkodzenia jej warstw w skali mikroskopowej w 3D”.

Skuteczne urządzenia diagnostyczne

Levecq i jego zespół są przekonani, że dokładność detekcji ich pionierskiej, nowej technologii umożliwi wczesne wykrywanie chorób siatkówki, istotnie zmniejszając liczbę pacjentów niezdiagnozowanych, a także przyczyni się do szybkiego wdrażania terapii personalizowanych.

„Projekt MERLIN jest zaledwie preludium w całej tej historii”, przekonuje Levecq. „Znajdujemy się w pierwszej fazie przystosowywania naszej technologii do potrzeb branży medycznej. Kolejnym krokiem milowym będzie dokończenie prac nad produktem zoptymalizowanym na potrzeby badań i prób klinicznych”.

Ponadto Levecq wraz z zespołem poszukuje finansowania, które pomogłoby w opracowaniu nowej multimodalnej, wieloskalowej kamery do badania siatkówki, odpowiednio przystosowanej do potrzeb rutynowych badań lekarskich.

„Kiedy w 2003 roku zakładałem wraz z dwójką wspólników firmę Imagine Eyes, naszym celem było dostarczenie lekarzom narzędzia diagnostycznego do skutecznej walki z chorobami siatkówki”, opowiada badacz.

„Dlatego tak bardzo ekscytuje nas możliwość wdrożenia tej nowej technologii na rynek”.

© Unia Europejska, [2022] | źródło: CORDIS