Liczba osób, u których zdiagnozowano krótkowzroczność (miopię), rośnie w alarmującym tempie – obecnie problem ten dotyczy blisko jednej trzeciej światowej populacji. Zrozumienie mechanizmów rozwoju krótkowzroczności jest konieczne dla opracowania nowych i skutecznych sposobów jej leczenia.

W krótkowzroczności postrzeganie odległych obiektów jest zaburzone, a obraz jest ogniskowany przed siatkówką. Zaawansowana krótkowzroczność wiąże się z dużym ryzykiem utraty wzroku, co niesie za sobą poważne konsekwencje społeczno-gospodarcze.

Jest coraz więcej dowodów na to, że oko przekazuje informacje o obrazie w pętli sprzężenia zwrotnego, wykorzystując brak ostrości optycznej jako sygnał o błędzie. Oznacza to, że oko potrafi wykryć sygnał oraz stopień nieostrości obrazu i kontrolować wzrost oka. Jednakże dokładny szlak oraz sygnały biochemiczne biorące udział w wykrywaniu nieostrości i kontrolowaniu wzrostu oka pozostają nieznane.

Sieć szkoleniowa na potrzeby badania krótkowzroczności

Sieć szkoleniową MyFUN zorganizowano przy wsparciu z programu Maria Skłodowska-Curie. Celem sieci jest wypełnienie luki w wiedzy na temat optyki krótkowzroczności. Badacze postarali się przeanalizować właściwości pętli wizualnych informacji zwrotnych oraz ograniczony wpływ okularów na korygowanie krótkowzroczności. Szczególnie interesujące było odkrycie biomarkerów umożliwiających prognozowanie zachorowań na krótkowzroczność w poszczególnych przypadkach. „Dużą niewiadomą jest to, w jaki sposób siatkówka pozyskuje informacje na temat błędów refrakcji i uruchamia zmiany korygujące w trakcie wzrostu oka, które obserwuje się u dzieci”, wyjaśnia Frank Schaeffel, koordynator projektu.

Konsorcjum opracowało najnowocześniejsze technologie optyczne umożliwiające opisanie wzorców tracenia ostrości w siatkówce oraz skutków ubocznych stosowania różnych typów okularów korekcyjnych. Wykorzystując te narzędzia, naukowcy zbadali mechanizmy rozwoju krótkowzroczności u dzieci i młodych osób dorosłych, a także na modelu zwierzęcym (kurze).

Wbrew temu, co wcześniej sądzono, badacze nie znaleźli powiązania pomiędzy wielkością błędów akomodacji w siatkówce a wzrostem oka, co oznacza, że mechanizm wzrostu oka ignoruje takie błędy. Mimo że soczewka stara się kompensować krótką ogniskową poprzez spłaszczenie, nie wystarczy to do korekcji krótkowzroczności. Badania z udziałem bliźniaków wykazały, że pomimo pewnego wrodzonego ryzyka wystąpienia krótkowzroczności głównym elementem sprzyjającym wystąpieniu schorzenia są czynniki środowiskowe. Dowody eksperymentalne z badań na kurze sugerują, że być może wkrótce będziemy w stanie prognozować rozwój krótkowzroczności poprzez pomiar określonych biomarkerów.

Zasugerowano, że bodźce wzrokowe wpływające na akomodację soczewki są modyfikowane poprzez adaptację kontrastową oraz że być może uda się zoptymalizować środowisko wizualne tak, by ograniczyć rozwój krótkowzroczności, a nawet wpłynąć na rozwój oka. Naukowcy odkryli, że tekst z odwróconym kontrastem (np. białe litery na ciemnym tle) może powodować ograniczenie krótkowzroczności. Hipoteza ta zyskała dużą uwagę mediów.

Przyszłe kierunki działań projektu MyFUN

Jako że krótkowzroczność staje się chorobą cywilizacyjną, a dostępne obecnie leczenie wad wzroku ma ograniczoną skuteczność, istnieje paląca potrzeba zbadania tej dziedziny. Obecnie częstość występowania krótkowzroczności wynosi 95 % w niektórych azjatyckich miastach oraz 50 % na niemieckich uniwersytetach.

„Projekt odniósł duży sukces, dostarczając ważnych informacji na temat rozwoju krótkowzroczności, a także nowych technologii optycznych, aby wspierać przyszłe badania biomedyczne w dziedzinie optyki”, podkreśla Schaeffel. Jednocześnie dodaje, jak duże znaczenie miały finansowane przez UE sieci szkoleniowe dla postępu naukowego i interakcji z krajami europejskimi oraz na rynku pracy. Przyszłe kierunki badań obejmują lepszą definicję bodźców wzrokowych, przez które oko staje się krótkowzroczne, weryfikację niektórych ustaleń dotyczących dzieci w wieku szkolnym oraz analizę biomarkerów krótkowzroczności.

© Unia Europejska, [2020] | źródło: CORDIS